Tarczyca a cholesterol
Nieprawidłowy poziom cholesterolu może wynikać z wielu przyczyn. Okazuje się, że nieprawidłowy – podwyższony czy wysoki – poziom cholesterolu może być związany nie tylko z niewłaściwą dietą i biernym trybem życia, ale może być objawem chorób. W tym znaczeniu nieprawidłowy poziom cholesterolu może wynikać z wytwarzania zbyt dużej lub zbyt małej ilości hormonów tarczycowych. Pojawiają się zatem pytania, jak choroby tarczycy wpływają na cholesterol? Jaka zależność istnieje pomiędzy niedoczynnością tarczycy a cholesterolem, a jaka przy nadczynności gruczołu tarczowego?
Choroby tarczycy a cholesterol
Tarczyca to gruczoł wydzielania wewnętrznego, który pełni istotną rolę dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Hormony tarczycowe regulują tempo przemiany materii, regulują prawidłową pracę układu sercowo-naczyniowego i nerwowego czy gruczołów płciowych. Okazuje się jednak, że trijodotyronina (hormon T3) wytwarzana przez gruczoł tarczowy pełni istotną rolę w procesach metabolicznych lipidów wątroby, a także wspomaga wydalanie nadmiaru cholesterolu z organizmu. W związku z tym w sytuacji, kiedy organizm nie wytwarza dostatecznej ilości hormonów tarczycy, wątroba nie ma możliwości metabolizowania tyle cholesterolu, ile powinna.
Niedoczynność tarczycy a cholesterol
Niedoczynność tarczycy to schorzenie, w którym gruczoł produkuje zbyt mało ilość hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Niski poziom hormonu T3, czyli trijodotyroniny wiąże się bezpośrednio ze zbyt małym wydalaniem cholesterolu LDL przez organizm, co z kolei prowadzi bezpośrednio do hipercholesterolemii. Z tego względu leczenie niedoczynności tarczycy jest konieczne, ponieważ farmakoterapia znacząco wpływa na obniżenie stężenia cholesterolu LDL we krwi.
Należy również wskazać, że hormony tarczycy syntetyzowane są z cholesterolu. Dlatego też w sytuacji, jeżeli we krwi spada poziom hormonów, wzrasta poziom cholesterolu, gdyż pozostaje on niespożytkowany. Dodatkowo w niedoczynności tarczycy niski poziom hormonów T3 i T4 pobudza przysadkę mózgową do produkowania w zwiększonej ilości TSH, której zadaniem jest pobudzenie tarczycy do produkowania większej ilości hormonów. Podwyższony poziom TSH z kolei może wpływać na wątrobową syntezę cholesterolu, dodatkowo wpływać może również na proces lipolizy, które zachodzą w komórkach tłuszczowych. Procesy te wraz z nieprawidłowym tempem przemian metabolicznych wpływa na podwyższenie się poziomu cholesterolu.
Nadczynność tarczycy a poziom cholesterolu
Nadczynność tarczycy leczona jest poprzez przyjmowanie leków obniżających poziom hormonów. Obniżenie stężenia hormonów tarczycy – głównie trijodotyroniny – może skutkować zwiększeniem poziomu cholesterolu we krwi. W przypadku, kiedy leczenie farmakologiczne jest nieefektywne, można zastosować terapię radioaktywnym jodem lub leczenie operacyjne, polegające na chirurgicznej resekcji części tarczycy. Wycięcie części tarczycy pozwala na podwyższenie poziomu cholesterolu, co jest możliwe poprzez zmniejszenie poziomu stężenia hormonów będącej wynikiem resekcji gruczołu tarczowego. Należy wskazać, że dieta przy nadczynności tarczycy jest niezwykle istotna nie tylko ze względu na łagodzenie objawów. Okazuje się bowiem, że dieta ma ogromny wpływ na poziom cholesterolu. Dlatego dieta może być elementem terapii, której celem jest obniżenie poziomu złego cholesterolu.
Warto wskazać, że badanie poziomu cholesterolu, czyli gospodarki lipidowej nie tylko umożliwia, ale również przyspiesza diagnozę chorób związanych z hormonami tarczycowymi, również w przypadku subklinicznej nadczynności tarczycy. Okazuje się bowiem, że jednym z podstawowych parametrów poddawanych ocenie podczas badań laboratoryjnych krwi jest cholesterol, którego wysoki poziom może wskazywać na zaburzenia związane z pracą gruczołu tarczowego. Wysoki poziom cholesterolu wraz z innymi objawami może stanowić podstawę diagnozy chorób tarczycy.
Źródła:
- Matławska I., „Farmakognozja”, Poznań 2006
- Ciborowska H., „Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka”, PZWL, 2007